
Artvin’in tarihsel değeri; “Kara kayık”
Bu haber 2199 kez okunmuş ve görüntülenmiştir.
Çoruh Nehri
üzerinde kara kayıklar ile yapılan nehir taşımacılığı Artvin’in geçmiş
tarihinde önemli bir yere sahip bulunuyor.
Altı düz, iki ucu sivri, dar gövdeli, ortası
şişkin ve uzunca biçimli, Artvin’e özgü kayıklara halk "kara
kayık" deniliyordu. Bu kayıklar
ile Artvin’den Batum’a kadar yük ve yolcu taşımacılığı yapılmaktaydı.
Artvin-Batum arasında çalışan kara kayıklar, Çoruh’a aşağı yüklü olarak
gidiyor, Batum yakınlarındaki -bugün Batum’a bağlı olan Kabandibi adlı mevkide
yükü boşaltıp yolcuları indirdikten sonra, nehrin akışına ters istikamette,
Çoruh'a yukarı boş olarak tekrar Artvin’e dönmekteydi.
Kara kayıklar, daha çok Artvin merkeze bağlı olan
Zeytinlik (Sirya) ve Oruçlu (Orcuk) köyleri önünden ve Borçka-Muratlı’dan
(Maradit) yönüne hareket ediyor ve Çoruh'a aşağı Kabandibi’ne kadar gidiyordu.
Yaklaşık 5 ton kadar yük alabilen kayıklar üç personel ile idare edilmekteydi.
Kayıklarla daha çok Zeytinlik, Oruçlu, Ortaköy (Berta) ve çevre köylerde
üretilen üzüm, zeytin, kiraz, hurma gibi yaş meyveler: "küme" denen
cevizli sucuk olmak üzere, Borçka'da üretilen seramik ürünleri, tomruk, ev
eşyası vs. her türlü yük ve ticari mal taşıyordu, Batum'a ticaret
yapılıyordu.
Artvin Merkez ilçesine bağlı Zeytinlik (Sirya)
köyü, Borçka ilçesine bağlı Muratlı (Maradit) kasabası ve Borçka'nın Çavuşlu
(Kataphiya) köyü halkının bir kısmı kayıkçılıkla uğraşıyorlar ve geçimlerini
bununla sağlıyorlardı. Kayığı idare eden bu kişilere "Reis"
denilmekteydi. Zeytinlik köylü reisler ünlü kayıkçılardı. İvane Caiani de
Borçkalı kayıkçıların "Çoruh vadisinde birinci sınıf kayıkçı kabul
edildiklerini" ve bu meslekten de çok iyi para kazandıkları yazmıştır.
Kayıkçılardan en ünlüleri Zeytinlik köylü Yusuf Reis (Sönmez) ve Borçkalı Bango
İsmail Reis. Bunlardan başka adları tespit edilen Zeytinlik köylü kayıkçılar
şunlardı: Ahmet Koca, Mustafa Koca, Recep Yağcı, Sabit Şimşir, Süleyman Öztürk
ve Süleyman Yelkenci’dir.
Reisler, Çoruh'un Nehri üzerinde Kıvrıla kıvrıla,
hızla akıp giden Çoruh Nehri’nde kayalara çarpmadan, bin bir manevrayla yol
almak kolay olmadığı gibi, Batum'dan Artvin'e dönüş ise son derece eziyetliydi.
Bu kayıklar, akıntıya karşı, nehre yukarı çekilerek getiriliyordu. Yaz
aylarında Çoruh'un suyu azalınca kayıkların kayalara çarpıp devrilme riski
vardı ve bunlar sıkça görülürdü.
Kara kayıklar ile ilgili bilgilendirmelerde
bulunan Artvin İl Kültür ve Turizm Müdürü Yunus Emre Aytekin öğrendikleri bilgilere göre 220 kara kayık
olduğunu ama bu kayıkların kayıp olduğunu belirterek Artvin Çoruh Üniversitesi
ile kara kayığın bir prototipini yaparak suya indirmek istediklerini ifade etti.
Kara kayıkların üretilmesi halinde Artvin
turizmine önemli katkı sağlayacağını belirten Aytekin şu açıklamada bulundu ;
“Bununla ilgili makaleyi ilk biz yazdık bu
bilgilerin hepsi aslında bizim makalelerimizden ibarettir. Ben bu araştırmalara
katıldığım zaman 16-17 yaşlarındaydım. Biz o zaman 4 tane reis bulmuştuk, kayıkları
kullananlara reis diyoruz. Tarihsel olarak ilk defa Evliya Çelebi'nin
seyahatnamesinde biz bu kayıklara rastlamaktayız. 16-17 yüzyıllara kadar biliyoruz
daha öncesini bilemiyoruz zaten tarihi kayıtlarda da yok. O tarihlerden 940'lara
kadar gelmiş hatta İsmet İnönü Artvin'e geldiğinde Artvin Borçka arasını ceviz
tomruğu yüklü bir kayıkla geçmiş. Kayığın hikâyesi çok enteresan Çoruh
Nehri’nin eski halini hatırlarsınız barajlardan önce debisi çok yüksek içine
bir kamyon ya da tır düşse alıp sürükleyebilecek bir güçte.
ÖNERİLEN HABERLER

Artvin Kültür Turizm Evi’nden Keyifli Lezzetler Keyi...
Artvin Kültür Ve Turizm Evi 2025 Ramazan Ayına Artvin’in Yöresel Lezzetleriyle Girdi. Ramazan Ayı Süresince Zengin Men...

ARTVİNDEN YETİŞENLER Murat Baytan “Yönetim Danışmanı...
Murat Baytan 1971 yılında Murgul İlçesinde dünyaya geldi.. Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi, Çalışma Ekonomisi v...

Faruk Çelik Özgür Özel için kırmızı kart çıkışını el...
Bir dönem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı görevlerinde bulunan AK...

Murgul'da heyelan büyük zarara yol açtı; yapılaşma n...
Artvin'in Murgul ilçesinde geçtiğimiz günlerde gece meydana gelen heyelana yakalanan köy sakinleri dağın kop...

Çoruh Söyleşileri; Zülfü Livaneli’nin Babası Mustaf...
Ünlü sanatçı ve yazar Zülfü Livaneli’nin babası ile konuşup, Artvin’le olan bağlarını öğrenmeyi düşünüyordum. Ankara’da...

MERT DTM 4.mağazasını Kartal’da Açıyor.
Artvinli işadamı Mehmet Kitapçı tarafından 1981 yılında temelleri atılan Mert Dtm ev tüketim ve ihtiyaç malzemeleri &n...

Doğa Savunucuları Reşit Kibar İçin Nöbet Tuttu
Artvin'de ağaç kesimine karşı çıktığı için öldürülen Reşit Kibar anısına İstanbul'da doğa savunucuları Validebağ Korus...
YAZARLAR
Video Galeri

Artvin Kültür Turizm Evi’nden Keyifli Lezzetler Keyi...

ARTVİNDEN YETİŞENLER Murat Baytan “Yönetim Danışmanı...

Faruk Çelik Özgür Özel için kırmızı kart çıkışını el...

Murgul'da heyelan büyük zarara yol açtı; yapılaşma n...

Çoruh Söyleşileri; Zülfü Livaneli’nin Babası Mustaf...

MERT DTM 4.mağazasını Kartal’da Açıyor.

Doğa Savunucuları Reşit Kibar İçin Nöbet Tuttu

Artvin’de keşfedilen bal, köylünün yeni gelir kapısı...

Gülfidan Erdem Artvinlilere Ev Yemekleri Sunacak!.

Hayatlara dokunup sosyal sorumluluk projelerine uzan...
- ARTVİNİ TANIYALIM
- Yusufeli Mutfaklarının Geleneksel Tatlısı “Kaysefe”
- ARTVİNLİ YAZAR VE EDEBİYATÇILAR Ülkü Önal “Gezi Yazarı, Araş...
- ARTVİNDEN YETİŞENLER Mümtaz Ural “İşadamı, Turizmci”
- Başkan Elçin; "Belediyemizde Esnek Mesai Çalışması Başlattık...
- ARTVİN BÜROKRATLARI Yılmaz Olgun İl Planlama Ve Koordinasyon...
- ARTVİN GÜNDEMİ Çayağzı Mahallesindeki Kafede Yangın Çıktı.
- ARTVİN YAŞAM & GÜNDEM HABERLERİ "Artvin'de Doğalgaz Yatırıml...
- Hava Kargosu Hizmetlerinde Tercih Edilen Marka; “MNG Hava Yo...
- ARTVİNDE HAYVANCILIK “Köy muhtarı köye dönüş yapanlara inek ...
- İÇİMİZDEN BİRİ "Can Fiko"
- KÜNYE
- ARTVİNLİ SPORCULAR Hakkı Çapkınoğlu “Türk Voleybolcu”
- ARTVİNLİ SANATÇILAR Mehmet Özer “Fotoğraf Sanatçısı, Şair, Y...
- ARTVİNLİ SİYASETÇİLER Yavuz Karahan “Siyasetçi, Önce İnsan P...