Kaynarca, Borçka Köyü “Devskeli”
Bu haber 23794 kez okunmuş ve görüntülenmiştir.
Kaynarca, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Devskeli'dir. Köyün merkezi Artvin kentine 48 km, Borçka kasabasına 16 km uzaklıktadır.
Köyün eski adı
Bugün Kaynarca adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Devskeli’dir (დევსქელი). Bu ad Türkçede Deviskel biçimi almıştır. Nitekim Muvahhid Zeki, 1927’de yayımlanan Osmanlıca Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı kitabında, o tarihte adı değişmiş olan köyün eski adını Deviskel (دهويسكل) biçiminde yazmıştır.[2] Ancak köyün özgün adının Devistskali (დევისწყალი) olup sonradan Devskeli ya da Deviskeli’ye dönüşmüş olabileceğine dair görüşler vardır. Gürcüce'de "devi" masalsı yaratığın adı olduğu için Devistskali "dev deresi" ya da "devlerin deresi" anlamına gelir.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda bölgeyi ele geçiren Ruslar da köyün adını muhtemelen sehven Devekele (Девекеле) olarak kaydetmişlerdir. Rus idaresi sırasında bölgeyi gezen Gürcü araştırmacı Zakaria Çiçinadze ise köyün adını Deveskeli (დევესქელი) olarak yazmıştır.
Tarihçe
Tao-Klarceti’nin bir parçası olan Klarceti bölgesinde yer alan Dveskeli’nin kuruluşuna ilişkin yazılı kaynaklarda bilgi yoktur. Bununla birlikte köyde iki kilisenin varlığı Devskeli’nin yeni bir yerleşme olmadığını göstermektedir. Dveskeli’nin bulunduğu bölge itibarıyla erken ortaçağda Gürcü Krallığı, geç ortaçağda Büyük Selçuklu ve Gürcü prensliği Samtshe-Saatabago’nun sınırları içinde yer aldığı bilinmektedir. Köy, 16. yüzyılın sonlarında Samtshe-Saatabago devletini ortadan kaldıran Osmanlıların eline geçti.
Uzun süre Osmanlı egemenliği altında kalan Devskeli’yi 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Ruslar ele geçirdi. 1886 yılındaki nüfus sayımına göre köyde 73 hanede 511 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Bu sırada Batum sancağının (okrug) Gonio kazasına (uçastok) bağlı olan Devskeli Gağmoubani, Komoubani, Ukanmere, Habazidze ve Çitauri mahallerinden oluşuyordu. Savaşın ardından Devskeli’de yaşayan nüfusun bir kısmı Osmanlı ülkesinin batı yörelerine göç etmiştir. Bu göçten sonra bölgeyi gezen Gürcü araştırmacı Zakaria Çiçinadze’nin notlarına göre köyde 80 hane yaşıyordu ve 20 hane göç etmişti.[7] Nitekim 1908 yılında köyün nüfusu 366 kişiye düşmüştü.
Devskeli sadece bir köyün adı değil aynı zamanda bu kötün de yer aldığı bir vadinin adıydı. 1890’ların başlarında bu bölgeyi dolaşan Gürcü araştırmacı Zakaria Çiçinadze, Devskeli Deresi vadisinin uzunluğunun 40 kilometre kadar olduğunu yazar. Vadi, Karçhal Dağları'nın kuzeyinde yer alan çok yüksek bir dağın dibinde son buluyordu. Bölgede yaşayan Gürcüler bu dağı “Patsa-Mta” (Küçük Dağ) olarak adlandırıyordu. Zengin bir bitki örtüsüne sahip olan Deveskeli Vadisi armut, ceviz, elma ağaçları ve üzüm bağlarıyla doluydu. “Patsa Mta” yakınında, Otingo köyünde kaplıca vardı. Müslüman Gürcüler sık sık bu kaplıcaya girmek için geliyor ve şifa bulması için hasta insanları getiriyorlardı. Deviskel Vadisi’nde yaşayan Gürcülerin Gürcüceyi Cavaheti şivesiyle konuşuyor olması Çiçinadze’nin dikkatini çekmiştir. Vadide yaşayan Müslüman Gürcüler bu farklılığı, halkın din değiştirmeye direnmesi üzerine Osmanlı Devleti’nin atalarını Ahaltsihe bölgesinden Devskeli Vadisi'ne göç ettirmiş, Devskeli Vadisi sakinlerini de başka yerlere sürmesiyle açıklamışlardır.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Devskeli bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri de Artvin ve Ardahan bölgeleri ile geçici olarak Batum'u fiilen sınırlarına kattı. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Devskeli'nin de içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan bölgeleri Türkiye’ye bırakıldı.
1922 tarihli nüfus cetveline göre, Borçka kazası merkez nahiyesine bağlı olan Devskeli köyünde 64 hanede 302 Müslüman Gürcü yaşıyordu. 1926 tarihli nüfus tahririne göre köyde nüfusu 461 kişiden oluşuyordu ve köyde 9’u kadın, 10’u erkek olmak üzere 19 yabancı vardı. Köyün adı 1925 yılında Kaynarca olarak değiştirilmiştir. Buna rağmen Dahiliye Vekaleti’nin 1933’te yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta köyün adı Deviskel olarak geçer.
Tarihsel yapılar
Devskeli’de iki kilisenin varlığı bilinmektedir. Bunlardan biri Çitauri mahallesinde bulunuyordu. Diğeri ise, Karşı mahallede yer alıyordu. Her ikisi de köy kilisesi olan bu yapılar tamamen yıkılmıştır.
Coğrafya
Kaynarca köyü deniz seviyesinden yaklaşık 1.100 metre yükseklikte yer alır. Köyün sarp arazi yüksek dağlar ve derelerle kaplıdır. Köye eski adını veren Deviskel Çayı bu köyden geçer ve Borçka kasabasının güneyinde Çoruh Nehrine karışır.
ETİKETLER :ÖNERİLEN HABERLER
Doğa Savunucuları Reşit Kibar İçin Nöbet Tuttu
Artvin'de ağaç kesimine karşı çıktığı için öldürülen Reşit Kibar anısına İstanbul'da doğa savunucuları Validebağ Korus...
Artvin’de keşfedilen bal, köylünün yeni gelir kapısı...
Artvin’in Ardanuç ilçesi Zekeriya köyünde yıllar önce keşfedilen ve değeri oldukça yüksek olan bal, köylünün birinci g...
Gülfidan Erdem Artvinlilere Ev Yemekleri Sunacak!.
Gülfidan Erdem başarılı bir girişimci.. Elinin maharetiyle yaptığı ev yemeklerini Fidan Sultan Ev Yemekleri Lokantası ...
Hayatlara dokunup sosyal sorumluluk projelerine uzan...
Güçlü kalem Yazar Layıkhan Özder yazdığı kitaplarını farklı projelerle özdeşleştirerek sosyal sorumluluk alanlarında pop...
Livane’nin Çok Yönlü Bir Değeri; Yazar,Şair,Ressam,M...
Yazdıklarında çok önemli bir tanımlama ustası olan Neşe Torun, 1965 yılında Artvin’de doğdu. Doğduğu Livane (Artv...
Yeni Yusufeli'nin ilk başkanı CHP'li Barış Demirci o...
CHP, 56 yıl sonra Artvin'in Yusufeli ilçesini yeniden kazandı. İlçe merkezi ve köyleri Yusufeli Barajı'nın suları altı...
Artvin Belediye Başkanlığını CHP adayı Bilgehan Erde...
Artvin Belediye Başkanlığını kesin olmayan sonuçlara göre CHP adayı Bilgehan Erdem kazandı.Kesin olmayan sonuçlar...
YAZARLAR
Video Galeri
Doğa Savunucuları Reşit Kibar İçin Nöbet Tuttu
Artvin’de keşfedilen bal, köylünün yeni gelir kapısı...
Gülfidan Erdem Artvinlilere Ev Yemekleri Sunacak!.
Hayatlara dokunup sosyal sorumluluk projelerine uzan...
Livane’nin Çok Yönlü Bir Değeri; Yazar,Şair,Ressam,M...
Yeni Yusufeli'nin ilk başkanı CHP'li Barış Demirci o...
Artvin Belediye Başkanlığını CHP adayı Bilgehan Erde...
Tolga Gül son yolculuğuna uğurlandı
Artvin Değerli Bir İnsanını Daha Ebediyete Uğurladı
Başkan Kurdoğlu’ndan 14 Mart Tıp Bayramında Sağlık Ç...
- BELEDİYE BAŞKANLARIMIZ Ahmet Sinan Öztürk “Geçmiş Dönem Şavş...
- GÜRCÜ KÖKENLİ SANATÇILAR İpek Bağrıaçık “Oyuncu, Star”
- İyi Parti’den Başkan Elçin’e Ziyaret.
- ARTVİNLİ BELEDİYE BAŞKANLARI Tuncay Özarslan “Ersis Eski Bel...
- ARTVİNLİ BÜROKRATLAR Ahmet Çaloğlu “Serbest Eczacı, Siyasetç...
- ARTVİNLİ SİYASETÇİLER Erdinç Aslan “Siyasetçi, Geçmiş Dönem ...
- ARTVİNLİ BÜROKRATLAR Arzu Çerkezoğlu "Doktor, İnsan Hakları ...
- ARTVİNLİ BÜROKRATLAR Erdinç Yazıcı “Gölcük Belediyesi Zabıta...
- Özgürçay'ın Arhavi Çay Fabrikası'nın Açılışı Yapıldı.
- ARTVİNLİ SİYASETÇİLER Reyhan Meral "Siyasetçi, CHP'den Beyoğ...
- ARTVİNLİ EĞİTİMCİLER Prof. Dr. Nebi Gümüş “Artvin Çoruh ...
- İÇİMİZDEN BİRİ Dr.Murat Sargın
- ARTVİNLİ SİYASETÇİLER Adil Hatınoğlu "MHP Arhavi İlçe Başkan...
- ARTVİNLİ SANATÇILAR Timur Acar "Tiyatro, Sinema, Dizi Oyuncu...
- Artvin’de Tarımsal Durum ve Tarımcılık.