HEMŞİN HALKI

HEMŞİN HALKI

Bu haber 18801 kez okunmuş ve görüntülenmiştir.

Hemşinliler (Ermenice: Համշենցիներ Hamşentsiner, Rusça: Амшенцы Amschenzi), yoğun yaşadıkları yerler Türkiye'nin Rize ve Artvin illeri olan, nüfusu yaklaşık iki yüz bin kişiden oluşan etnik gruptur.

Hemşinlilerin önemli bir kısmı bugün Türkiye'nin büyük şehirlerine ve Rusya, Gürcistan, Özbekistan gibi başka ülkelere dağılmış durumdadır. Bunun siyasi, ekonomik ve dini pek çok nedeni bulunmaktadır. Hemşinlilerin çoğunluğunun mensup olduğu din İslam'dır.

Hemşin adının kökeni Prens Hamam'ın isminden kaynaklanmaktadır. Prens Hamam'ın adını taşıyan prenslik başkenti zaman içinde Hamameşen şeklini almış, daha sonra ise Hemşin şeklini alarak tüm bölgeyi tanımlayan bir ad haline gelmiştir.

Doğu Hemşinlileri: Artvin ilinin Hopa (özellikle Kemalpaşa) ve Borçka ilçelerinde yaşayan, anadili Ermenice'nin batı lehçelerinden biri olup yerli halkça Homşetsi/Hemşotsi, Homşetsi lizu (Hemşinli dili) veya Hemşince olarak adlandırılan dil olan Sünni Müslüman gruptur. Dilbilimci Vaux bu dili Homşetsma olarak adlandırmıştır.

Batı Hemşinlileri: Rize'nin Hemşin, Çamlıhemşin ilçeleri ile Fındıklı, Çayeli, Pazar, Ardeşen ve İkizdere ilçelerinin yüksek ve dağlık kesimlerinde yaşayan, anadili Türkçe olan Sünni Müslüman gruptur.

Kuzey Hemşinlileri: Günümüzde Abhazya'da ve Rusya'nın Kuzey Kafkasya'daki topraklarında yaşayan, Osmanlı döneminde Hemşin'den ayrılmak zorunda kalmış ve göç ettikleri Samsun, Ordu, Trabzon ve Giresun'da 1915 yılına dek yaşayan, anadili Homşetsi olan Hristiyan gruptur.

Hemşinliler bugün halen Ermeni dilini de korumaları nedeniyle Ermeni­ce konuşan tek Müslüman top­luluk olma özelliğine sahip. "Pontus Tarihi" eserinin yazarı Minas Bıjışkyan, 19. yüzyıl başlarında bu yöreleri ziyaret etmiş ve İslamlaşmış Hemşinliler hakkında, "Hemşinliler yarı yarıyadır (yarı Hristiyan, yarı İslam), çoğu dinlerini değiştirmiş, fakat Hristiyan adetlerini koruyup kiliselere gitmek ve zekât vermekten kaçınmazlar; hemen herkes Vartavar ve Verapokhum bayramında kiliseye gidip, mum yakıp atalarının ruhu için kurban keserler. Hristiyanlığı bilen ihtiyarlar var, onlar haçı sayarlar ve kiliselere gizlice zekât verirler.

Doğu Hemşinlilerinde köyden köye farklılık gösteren en az iki Hemşince lehçesi var olup Türkçe ve Lazcadan ödünçlenmiş pek çok terim kullanılmaktadır.

Batı Hemşinlerinde ise genel olarak Trabzon-Rize lehçeleri içerisinde değerlendirilen; ama kendine özgü farklılıklara sahip, Ermenice ve Hemşince kelimelerinde bulunduğu Rumca ve Lazcadan ödünç terimler içeren bir Türkçe lehçesi kullanılmaktadır. Kaynaklarda Batı Hemşinlilerde 450 civarında Hemşince kelimenin var olduğu söylense de bu kelimeler Türkçe konuşma içerisinde kullanılmakta, yalnızca Hemşince kelimelerle konuşulmamaktadır.

ETİKETLER :

ÖNERİLEN HABERLER

2025 KUTLAMA TV+ BANNER AKBANK Arhavi Çay Bisse Erkek Giyim
30.Ağustos-3 30 Ağustos-2 30 Ağustos-1