Altunkozaoğlu ilkokulu Yusufeli’nin Öğdem Köyü Küşnara’da, ortaokulu Yusufeli Ortaokulunda, Liseyi de Yusufeli Lisesinde tamamladı. 1979 yılında Kazım Karabekir Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilgiler Bölümü’nden mezun oldu. 

Zafer Altunkozaoğlu Artvin’in Yusufeli ilçesinde Altunkoza ailesinin ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası, inşaat işleri ile uğraşan Rıza Altunkozaoğlu’dur. Annesi Gülinaz Hanım ise ev hanımıdır. İlkokulu Yusufeli’nin Öğdem Köyü Küşnara İlkokulu’nda, ortaokulu Yusufeli Ortaokulu’nda, liseyi ise yine aynı ilçedeki Yusufeli Lisesi’nde tamamladı. Üniversite eğitimi için 1976 yılında Erzurum’a giden yazar, Kazım Karabekir Eğitim Enstitüsü’nün Sosyal Bilgiler Bölümü’nden 1979’da mezun oldu. Meslek yaşamına 1980 yılında Erzurum Pasinler Lisesi’nde sosyal bilgiler öğretmeni olarak başlayan Altınkozaoğlu, aynı yıl Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne kayıt yaptırsa da devam mecburiyetinden dolayı ikinci sınıfta okulunu yarıda bırakmak zorunda kaldı. 1991’de tarih branşını seçerek lisansını tamamladı. 1987’de Tekirdağ Anadolu Lisesi’ne atandı. 1989’da Çorlu Mehmet Akif Ersoy Anadolu Lisesi’ne kurucu müdür olarak görevlendirildi ve dokuz yıl aynı okulda müdür olarak görev yaptı. 1998’de görevinden ayrılarak özel bir eğitim kurumunda tarih öğretmeni olarak çalıştı. 2002’de yeniden devlet okulundaki görevine dönen yazar, 2003 yılında Çorlu ilçe Millî Eğitim Müdürlüğüne getirildi. 2006’da emekli olarak 2006-2015 yılları arasında çeşitli özel eğitim kurumlarında öğretmenlik ve yöneticilik yaptı. Meslek yaşamı boyunca eğitim yöneticiliği, özel eğitim ve rehberlik hizmetleri kapsamında pek çok kursa katıldı. Bu süreç içerisinde teşekkür ve takdirle ödüllendirildi. Altunkozaoğlu’nun eserleri, birçok kez ödüle layık görüldü. 1982’de Türk Edebiyatı Dergisi’nin Çocuk Yayınları Yarışması’nda "Allı Turna" isimli öyküsüyle birincilik ödülünü kazandı. 1988’de Orman Genel Müdürlüğü’nün açtığı yarışmada Yeşil Yurdum adlı romanıyla mansiyon ödülü aldı. 1988 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi Çocuk Romanları Yarışması’nda Bu Toprağın Çocukları adlı romanı övgüye değer olarak değerlendirildi. 1992’de Millî Eğitim Bakanlığı’nın Çocuk Kitapları Yarışması’nda Dağlar ve Atlar adlı romanıyla üçüncülük ödülünün sahibi oldu. 1993’te Millî Eğitim Bakanlığı’nın düzenlediği Öğretmenler Arası Ödüllü Kitap Yarışması’nda Geceler ve Gündüzler adlı roman türündeki eseriyle mansiyon ödülü aldı. 1996’da Türk Edebiyatı Vakfı’nın düzenlediği Ömer Seyfettin Hikâye Yarışmasında "Korkut Hoca" adlı hikâyesiyle üçüncülük ödülü elde etti. Aynı hikaye Türk Edebiyatı Vakfı tarafından Ömer Seyfettin Yolu’nda adıyla 2000 yılında basılan kitapta yer aldı. 1997’de Almanya’nın Sesi Radyosu’nun (Deutsche Welle) tertip ettiği Edebiyat Yarışması’nda "Elveda Gurbet Merhaba Sıla" adlı hikâye türündeki eseri yayımlamaya değer bulunarak Işık Yenersu tarafından radyoda seslendirildi. Aynı eser, yarışmada derece elde eden diğer eserlerle birlikte 1998 yılında Yaşam İzleri adıyla yayımlandı. 2001’de T.C. Kültür Bakanlığı ve Türk Edebiyatı Vakfı’nın ortaklaşa düzenlemiş olduğu Ömer Seyfettin Hikâye Yarışması’nda "Dedemin Sevdaları" adlı öyküsüyle birincilik ödülünün sahibi oldu.

Roman, hikâye, şiir ve gezi yazısı türünde yazılar kaleme alan Antunkozaoğlu’nun edebiyata ve yazmaya karşı ilgisi daha ortaokul sıralarında başladı. Okulun kültür edebiyat kolunda görev alan Altunkozaoğlu, duvar gazetesini hazırlar, bayramlarda şiirler okur, okulun tiyatro ekibinde amatör oyunlar oynardı. Onun edebiyata olan ilgisi lise yıllarında da aynı şekilde devam etti. Bu süreçte Mehmet Öztürk ve Haydar Deligöz isimli edebiyat öğretmenlerinin telkinleriyle okuma ve yazma serüveni yeni bir boyut kazandı. Bu dönemlerde roman türünde kaleme aldığı Sanki Yaşadılar adlı eserinde gurbetçi gençlerin gecekondu mahallesindeki yaşam mücadelelerini kaleme aldı. Ancak bu eserini hiçbir yerde yayımlatmadı. Çok okumak ve çok yazmanın gerekliliğini her fırsatta dile getiren yazar, Türk edebiyatında Ömer Seyfettin, Fait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal, Tarık Buğra, Peyami Safa, Cengiz Aytmatov, Sevinç Çokum, Mustafa Kutlu; dünya edebiyatında ise Puşkin ve Çehov gibi isimlerden etkilendi (Türkiye Gazetesi, 2001). Altunkozaoğlu ilk kitabı olan Geceler ve Gündüzler’i 1995’te yayımladı. Roman türündeki eserde 13. yüzyıl Anadolu’su, dönemin eğitim öğretim düzeni, yaşam şartları, tasavvufi eğilimleri ile Moğolların Anadolu’yu istilası ve karşı mücadeleler anlatıldı. 1996 yılında basılan The Scarlet Crane, the Pale Wrestler and the Mountain Goats adlı hikâye türündeki eser, yazarın Zamanın Kanatları adlı kitabında yer alan 3 adet hikâyenin İngilizceye çevrilerek basılmasıyla oluşturuldu. Çeşitli Anadolu liselerinde yardımcı ders kitabı olarak okutulan eserde yer alan öyküler "Allı Turna", "Mahçup Pehlivan", "Yaban Keçileri"dir. "Allı Turna"da, turnaların göç yolu üzerinde yer alan Çoruh kenarındaki bir kasabada yaşlı ninesiyle yaşayan bir çocuğun kasaba düşen yaralı bir turnayı iyileştirmesi, "Mahçup Pehlivan"da profesyonel bir güreş organizasyonuna katılan köylü bir delikanlının kendisinden beklenmeyen şekilde rakiplerini yenmesi, "Yaban Keçileri"nde yaban keçisi avlayan bir avcı ile bir çocuğun etrafında gelişen olaylar anlatılmaktadır. Altunkozaoğlu’nun 1996’da basılan Dağlar ve Atlar adlı romanı Kuzeydoğu Anadolu’nun Çoruh vadisinin yüksek köylerinden birinde geçmektedir. Yazarın kendi yaşamından esinlenerek kaleme aldığı eser, beş kafadarın dağa çıkması ve dağdaki yılkı atlarını yakalayıp binmek istemelerini konu ediniyor. Sürükleyici kurgusu ve anlatımdaki başarısıyla eser, oldukça dikkat çekicidir. Yazarın, 1997 yılında yayımlanan gezi yazısı türündeki Yolculuk Düşünceleri adlı eseri İngiltere seyahatiyle ilgili notlarından oluşmaktadır. Eserde Oxford, Bristol, Londra gibi kentlerdeki izlenimlerini kaleme alan yazar; şehir, müze gezileri ve şehirlerin sosyolojik yapısı hakkında okurlarına ipuçları vermektedir. 2003’de yayımlanan Zamanın Kanatları adlı eser, bir kısmı daha önce basılmış bir kısmı ise hiçbir yerde yayımlanmış toplam 19 hikâyeden oluşmaktadır. Her kesimden insana hitap eden eserde kaybolan değerler, insani incelikler, doğayla iç içe yaşam, geçmiş zaman kahramanları ile haksızlık ve beceriksizlikler karşısındaki eleştirel bakış aktarılmıştır. Yazarın 2001 yılında Ömer Seyfettin Öykü Yarışması’nda birincilik ödülünü kazanan "Dedemin Sevdaları" adlı öyküsü, MEB tarafından yarışmaya katılan eserlerden hazırlanan bir seçkiyle Dedemin Sevdaları adı altında kitaplaştırıldı. Anadolu’nun unutulmuş, ücra bir kasabasında geçen bu öyküde Türk insanının kendine has maddi ve manevi birikimlerinin yok edilmesi karşısında endişe duyan yazar, aile ilişkilerinin bozulmasını, mahalle kültürünün ve geleneklerin kaybolmasını, yerel mimarideki değişiklikleri kendine has edebî bir üslupla eleştirmektedir. İnsan ve doğa sevgisinin, birlik ve dayanışma duygusunun öne çıkarıldığı eserde yazar, insanın kimliğini bulma sürecini akıcı bir kurgu içinde işlemiştir. Altunkozaoğlu’nun bunlar dışında, hiçbir yerde yayımlatmasa da, şiir türünde eserleri de mevcuttur. Şiirleri daha çok aşk, tabiat, zaman gibi konular üzerine olup bireysel duyguları içermektedir. Sembolik, masalsı, zengin bir geçmişe sahip olan yazar, eserlerinde bu kaynaklardan beslenmektedir. Kendi diline, kendi kadim kültürüne, kendi inançlarına dönük birikim ve tecrübelerini eserlerinde ele almaktadır. Zafer Altunkozaoğlu’nun açık, anlaşılır bir anlatımla kaleme aldığı eserlerinde olaylar ve durumlar karşısındaki sıcak ve samimi tavrı dikkat çekmektedir. Aynı tavır, onun dili kullanmadaki hassasiyetiyle de kendini gösterir. Dili ana unsur olarak değerlendiren yazara göre bebeğine ninni söyleyen bir anne de, devletin en yüksek kademesindeki bir politikacı da, öğretmen de, koyunlarını güden çoban da Türkçenin kullanımı konusunda aynı sorumluluklara sahiptir.